Gehoorgangeczeem

Gehoorgangeczeem is een hardnekkige en vaak bijzonder irritante aandoening die veel vaker voorkomt dan mensen denken. Het is niet levensbedreigend, maar het kan je dagelijkse comfort flink aantasten. Jeuk, schilfers, vocht, pijn, en soms zelfs tijdelijk gehoorverlies: gehoorgangeczeem kan je oren behoorlijk dwarszitten. Of je nu veel zwemt, last hebt van allergieën, of simpelweg gevoelige huid hebt, gehoorgangeczeem kan op elk moment de kop opsteken. In deze uitgebreide gids ontdek je wat gehoorgangeczeem precies is, waardoor het wordt veroorzaakt, hoe je het herkent, en wat je eraan kunt doen.

Wat is gehoorgangeczeem?

Gehoorgangeczeem (otitis externa eczematosa) is een huidaandoening in de gehoorgang waarbij de huid geïrriteerd, ontstoken en droog wordt. De huid in de gehoorgang is extreem dun en gevoelig, en reageert daardoor sneller op prikkels dan de huid elders op het lichaam. Wanneer deze huidbarrière verstoord raakt, kan het eczeem ontstaan of verergeren.

Het gaat hier niet om een infectie door bacteriën of schimmels – al kunnen die er wel bijkomen als het eczeem onbehandeld blijft. Gehoorgangeczeem is in de basis een huidprobleem, vergelijkbaar met eczeem op andere plekken, maar door de nauwe, kwetsbare omgeving van de gehoorgang zijn de klachten vaak intenser.

Hoe ontstaat gehoorgangeczeem?

Gehoorgangeczeem kan verschillende oorzaken hebben, en soms is het een combinatie van factoren. De meest voorkomende oorzaken zijn:

Irritatie door water

Water is een van de grootste vijanden van onze gehoorgang. Zwemmen, douchen of duiken kan de natuurlijke beschermlaag van de huid aantasten. Zeker bij mensen die gevoelig zijn voor zwemmersoor of al dunne huid hebben, kan water de gehoorgang uitdrogen of juist te vochtig maken, waardoor eczeem ontstaat.

Allergische reacties

Veel mensen zijn allergisch voor nikkel, cosmetica, haarproducten of zelfs bepaalde soorten oordoppen. Wanneer deze stoffen in contact komen met de huid in de gehoorgang, kan dit een allergische reactie veroorzaken.

Mechanische irritatie

Men denkt graag dat het schoonmaken van de oren met wattenstaafjes goed is. Dat is het niet. Sterker nog: veel gehoorgangeczeem ontstaat doordat mensen te veel of te hard in hun oor peuteren. De huid raakt geïrriteerd en de natuurlijke beschermlaag wordt beschadigd, waardoor eczeem zich razendsnel ontwikkelt.

Huidproblemen zoals atopisch eczeem

Mensen die elders op het lichaam last hebben van eczeem, psoriasis of seborroïsch eczeem, hebben een grotere kans om ook gehoorgangeczeem te ontwikkelen. De gehoorgang is simpelweg extra gevoelig en reageert sneller op prikkels.

Omgevingsfactoren

Kou, wind, stof, pollen en temperatuurwisselingen kunnen allemaal invloed hebben op de gehoorgang en eczeem uitlokken bij mensen die daar gevoelig voor zijn.

Symptomen van gehoorgangeczeem

Gehoorgangeczeem herken je doorgaans aan een combinatie van klachten. Niet iedereen ervaart alles even heftig, maar de meest voorkomende symptomen zijn:

• Jeuk in de gehoorgang (vaak de eerste klacht)
• Schilfers of korstjes in het oor
• Een trekkend, strak of branderig gevoel
• Overmatige productie van oorsmeer of juist extreme droogheid
• Vocht of lichte afscheiding
• Tijdelijk verminderd gehoor door schilfers of zwelling
• Geïrriteerde huid bij de ingang van het oor
• Soms lichte pijn bij aanraking

Bij langdurig of onbehandeld eczeem kan de huid openbarsten of geïrriteerd raken, waardoor een secundaire infectie kan ontstaan. Dan komen pijn, roodheid, zwelling en soms zelfs koorts erbij.

Diagnose van gehoorgangeczeem

Een arts kan gehoorgangeczeem meestal eenvoudig vaststellen door in het oor te kijken met een otoscoop. Hierbij wordt de huid beoordeeld op droogheid, schilfers, roodheid en eventuele irritatie. Soms kan er aanvullend onderzoek nodig zijn om allergieën of andere huidaandoeningen uit te sluiten, zeker wanneer het eczeem steeds terugkomt of er vermoedens zijn van een ontsteking.

Behandeling van gehoorgangeczeem

De behandeling hangt af van de oorzaak en ernst van het eczeem, maar enkele opties komen vaak terug:

Oorzaken wegnemen

Allergenen, irritatie of overmatig watercontact moeten zo veel mogelijk vermeden worden. Soms werkt dit al bijna genezend.

Medicinale zalven en druppels

Artsen schrijven vaak crème of oordruppels voor met:

• Corticosteroïden (tegen ontsteking en jeuk)
• Verzachtende ingrediënten
• Eventueel antibiotica of schimmeldodende middelen als er een infectie bij is gekomen

Huidverzorging van de gehoorgang

Het gebruik van neutrale olie kan helpen om de huid te herstellen. Maar let op: dit mag alleen in overleg, want olie kan klachten ook verergeren bij sommige mensen.

Reinigen door een professional

Soms moet overtollig oorsmeer, schilfering of vocht worden weggehaald door een KNO-arts om de gehoorgang schoon en toegankelijk te maken voor behandeling.

Wat je vooral niet moet doen

• Geen wattenstaafjes gebruiken
• Niet krabben of peuteren
• Geen agressieve schoonmaakmiddelen in het oor
• Geen oordruppels gebruiken zonder overleg (bijvoorbeeld druppels met alcohol kunnen het probleem verergeren)

Preventie van gehoorgangeczeem

Gehoorgangeczeem kan chronisch worden, maar met de juiste maatregelen kun je het vaak goed voorkomen of beperken. Enkele tips:

Minimaliseer water in de gehoorgang

Tijdens douchen, zwemmen of watersport is het slim om zwemdoppen te gebruiken. Zeker voor mensen die gevoelig zijn voor zwemmersoor of eczeem, kan dit het verschil maken tussen een rustige gehoorgang of een jeukend drama.

Vermijd irritatie

Geen wattenstaafjes, geen scherpe voorwerpen, geen fanatieke schoonmaak-acties. De gehoorgang reinigt zichzelf; bemoeien is zelden een goed idee.

Let op allergieën

Oorpiercings, haarlak, shampoo of cosmetica kunnen via de oorschelp de gehoorgang irriteren. Als je vermoedt dat dit meespeelt, kan een allergietest zinvol zijn.

Houd de huid gezond

Bij een droge gehoorgang kan neutrale olie helpen, maar alleen na overleg met een KNO-arts of audicien. De gehoorgang is gevoelig en moet voorzichtig behandeld worden.

Complicaties

Meestal blijft gehoorgangeczeem beperkt tot irritatie en jeuk, maar bij langdurige of ernstige klachten kunnen complicaties ontstaan zoals:

• Secundaire bacteriële of schimmelinfecties
• Zwemmersoor (otitis externa infectiosa)
• Chronisch eczeem dat steeds terugkeert
• Tijdelijk gehoorverlies door zwelling of schilferaanslag
• Pijnlijke ontstekingen die medische behandeling vereisen

Het is daarom belangrijk om niet te lang rond te lopen met klachten die niet vanzelf verdwijnen.

Samengevat

Gehoorgangeczeem is een vervelende, maar meestal goed behandelbare huidaandoening die ontstaat door irritatie, allergie, water of onderliggende huidproblemen. De klachten kunnen variëren van lichte jeuk tot flink ongemak en gehoorverlies, maar met de juiste behandeling en preventieve maatregelen kun je de aandoening effectief onder controle houden. Vooral het verminderen van watercontact, het vermijden van irritatie en het gebruiken van passende gehoorbescherming spelen een grote rol in het voorkomen van terugkerende klachten.

Of je nu een fanatieke zwemmer bent, een gevoelig huidtype hebt, of simpelweg pech hebt met je gehoorgang: met de juiste aanpak blijft je gehoorgang rustig, gezond en vooral jeukvrij.