Het Kanaal overzwemmen: zo doe je dat

Voor veel zwemmers is het dé ultieme uitdaging: Het Kanaal overzwemmen. De smalle zee-engte tussen Engeland en Frankrijk lijkt op de kaart misschien niet zo breed, maar iedereen die er ooit over gelezen heeft weet: dit is geen gewone zwemtocht. Het Kanaal – ook wel de English Channel genoemd – is een van de drukst bevaren wateren ter wereld, het weer is grillig en de stromingen zijn verraderlijk. Toch wagen elk jaar tientallen fanatieke zwemmers de oversteek. Sommigen halen het, anderen moeten halverwege opgeven. In deze blog nemen we je mee in wat erbij komt kijken om Het Kanaal te overzwemmen, en vertellen we meer over de beroemdste en snelste pogingen.

Hoe breed is Het Kanaal eigenlijk?

Het Kanaal, of het English Channel, scheidt het zuiden van Engeland van het noorden van Frankrijk. Op zijn smalste punt – tussen Dover (VK) en Calais (Frankrijk) – is de afstand ongeveer 34 kilometer. Dat klinkt als een flinke uitdaging, maar nog wel te overzien. Het probleem is alleen: door stromingen en getijden zwemt vrijwel niemand in een rechte lijn. In de praktijk leggen zwemmers vaak 40 tot 50 kilometer of meer af.

Tel daar een watertemperatuur bij op die in de zomer vaak niet hoger komt dan 15 tot 18 graden, plus de kans op golven, mist en scheepvaart, en je begrijpt waarom deze tocht zo legendarisch is.

Voorbereiding: trainen, trainen, trainen

Een oversteek van Het Kanaal doe je niet zomaar. Zwemmers bereiden zich vaak jarenlang voor. Een aantal dingen zijn cruciaal:

• Uithoudingsvermogen: je moet uren achter elkaar kunnen zwemmen. De gemiddelde oversteek duurt tussen de 10 en 16 uur, afhankelijk van omstandigheden en snelheid.
• Koude gewenning: wetsuits zijn officieel niet toegestaan. Volgens de regels van de Channel Swimming Association (CSA) mag je alleen een badpak, zwembril en badmuts dragen. Je lichaam moet dus leren omgaan met kou.
• Voeding: tijdens de zwemtocht kun je natuurlijk niet even aan wal om een broodje te eten. Een begeleidende boot geeft je vloeibare voeding of energiegels aan op een stok of in een flesje.
• Mentale kracht: naast fysiek zwaar is Het Kanaal overzwemmen ook een mentaal gevecht. Urenlang zwemmen in kou en donker, met de wetenschap dat je nog uren te gaan hebt, vraagt doorzettingsvermogen.

Begeleiding is verplicht

Niemand mag zomaar Het Kanaal in springen om de oversteek te maken. Zwemmers moeten altijd begeleid worden door een erkende pilot-boot, die de route uitstippelt, veiligheid bewaakt en in de gaten houdt of er grote schepen in de buurt zijn. De Channel Swimming Association en de Channel Swimming and Piloting Federation houden toezicht en registreren alle pogingen.

De eerste oversteek ooit

De eerste succesvolle oversteek staat op naam van de Engelse kapitein Matthew Webb, die in 1875 van Dover naar Calais zwom. Hij deed er 21 uur en 45 minuten over en werd in zijn tijd een ware held. Webb zwom in borstcrawl en schoolslag en liet zien dat het – ondanks de kou en stroming – mogelijk was. Zijn prestatie zette Het Kanaal meteen op de kaart als ultieme zwemuitdaging.

Snelste pogingen

In de afgelopen eeuw zijn er talloze records gevestigd. Een paar indrukwekkende voorbeelden:

• Trent Grimsey (Australië, 2012): hij heeft nog altijd het officiële record op zijn naam staan met een tijd van 6 uur en 55 minuten. Ongekend snel, zeker gezien de omstandigheden.
• Chloë McCardel (Australië): zij is een van de beroemdste Kanaalzwemsters en maakte al meer dan 40 succesvolle overtochten. In 2021 verbrak ze het record voor de meeste overtochten door een vrouw.
• Sarah Thomas (VS, 2019): zij zwom als eerste persoon vier keer achter elkaar Het Kanaal over – in totaal bijna 135 kilometer – een ongekende prestatie.

Beroemde pogingen en verhalen

Het Kanaal zit vol met bijzondere verhalen. Sommige zwemmers worden beroemd door hun records, anderen juist door hun doorzettingsvermogen. Zo zijn er kinderen van pas 11 jaar die de oversteek al hebben gedaan, en ouderen die het na hun pensioen aandurven. Er zijn ook zwemmers die meerdere keren mislukken maar toch blijven terugkeren totdat het lukt. Het Kanaal overzwemmen is daarmee niet alleen een sportieve prestatie, maar ook een symbool van wilskracht.

Gevaren en uitdagingen

Wie Het Kanaal wil overzwemmen, moet rekening houden met een aantal risico’s:

• Hypothermie: door de lage temperatuur kan het lichaam gevaarlijk afkoelen.
• Kwallen en zeewier: niet levensgevaarlijk, maar wel pijnlijk en vervelend.
• Druk scheepvaartverkeer: Het Kanaal is een van de drukst bevaren routes ter wereld. Daarom is begeleiding met een boot verplicht.
• Vermoeidheid: het is niet ongebruikelijk dat zwemmers halverwege moeten opgeven door uitputting.

Waarom doen mensen dit?

De meeste mensen zouden al rillen bij het idee van een uur in koud zeewater zwemmen. Toch zijn er elk jaar sporters die de uitdaging aangaan. Voor velen is het een persoonlijke test: de ultieme combinatie van fysiek en mentaal doorzettingsvermogen. Voor anderen is het een droom of een manier om geld in te zamelen voor een goed doel.

Wat hun motivatie ook is, iedereen die Het Kanaal succesvol overzwemt, wordt onderdeel van een exclusieve club. Want ondanks alle moderne sportprestaties blijft dit een van de zwaarste en meest iconische uitdagingen ter wereld.

Tips als je zelf ooit Het Kanaal wilt proberen

Denk je erover om zelf de oversteek te maken? Dan zijn er een paar dingen die je kunt doen:

1. Begin klein en bouw je afstanden langzaam op.
2. Train regelmatig in open water, ook in koudere omstandigheden.
3. Oefen met voeding en kijk wat je lichaam tijdens lange zwemtochten verdraagt.
4. Zoek een ervaren coach of sluit je aan bij een club van openwaterzwemmers.
5. Reserveer ruim van tevoren een plek bij een erkende pilot-boot; er is vaak een wachtlijst.

Conclusie

Het Kanaal overzwemmen is veel meer dan alleen een lange afstand zwemmen. Het is een gevecht tegen kou, stroming en jezelf. Sinds de eerste oversteek in 1875 hebben duizenden mensen de uitdaging aangedurfd, maar slechts een deel haalde de overkant. Van Matthew Webb tot Trent Grimsey en Sarah Thomas: de verhalen van Kanaalzwemmers blijven inspireren.

Of je nu zelf ooit die droom hebt, of gewoon graag leest over extreme sportprestaties: Het Kanaal overzwemmen blijft een van de meest indrukwekkende uitdagingen die de zwemwereld kent.